Rob´s Brazilian Blog: 2 (Estação) Pinacoteca do Estado de São Paulo

Pinacoteca do Estado de São Paulo

De originele Pinacoteca do Estado de São Paulo is één van de mooiste musea van São Paulo. Eind jaren '90 is het originele pand uit 1900 door architect Paulo Mendes da Rocha op een bijzondere manier herbestemd. Ik was er tijdens mijn eerdere bezoeken al geweest. Niet helemaal nieuw dus, maar dit gebouw blijft een mooi voorbeeld van een geslaagde herbestemming; ik wil de het dan ook zeker laten zien op dit blog!

De Pinacoteca is overigens te bezoeken via Google Maps (scheelt weer een reis!).

Cracolândia

Op een paar minuten lopen van de Pinacoteca do Estado, ten zuiden van het monumentale station Estação da Luz ,sinds 2004 de Estação Pinacoteca (Station Pinacoteca). Het museum zit in een pand waar ooit de werkplaats en kantoren van de spoorwegen Estrada de Ferro Sorocabana gevestigd waren. Estação Pinacoteca ligt naast het Estação Julio Prestes, een station dat in de jaren '90 is deels is herbestemd tot concertzaal Sala São Paulo. Met het toevoegen van dit cultuurcluster aan de rand van het centrum is waarschijnlijk beoogd een impuls te geven aan dit deel van São Paulo. Helaas niet helemaal succesvol: het gebied staat bekend als Cracolândia. Tientallen crack-verslaafden leven op straat. Het is dus niet de meest veilige plek van de stad.

Estação da Luz

Cracolândia

Estação Pinacoteca
Terug naar de Estação Pinacoteca. De herbestemming hiervan is uitgevoerd naar een ontwerp van architect Haron Cohen. De herbestemming van dit pand is minder uitgesproken dan die van de Pinacoteca; sober en doelmatig is hier het credo. Dat betekent wel er meer aandacht voor de kunstwerken is.

Estação Pinacoteca

Memorial da Resistência de São Paulo
Voor mij is dit project om een andere reden bijzonder. Een deel van het gebouw was tussen 1940 en 1983 in gebruik door het departement voor Sociale en politieke controle van São Paulo, één van de wreedste politieke politiekorpsen tijdens de militaire dictatuur. In deze tijd werd een deel van het pand ook gebruikt als gevangenis. Onder andere de latere president Lula da Silva heeft hier gevangen gezeten.

De militaire dictatuur is een periode uit de geschiedenis van Brazilië waar vrij weinig aandacht voor is; de junta's in Argentinië en Chili, die overigens veel erger waren, krijgen meer aandacht. Ook in Brazilië heb ik er nooit iemand over horen spreken. Desondanks stond de Braziliaanse dictatuur, die duurde van 1964 tot 1984, wel voor censuur, mensenschendingen en onderdrukking. Bekende kunstenaars als architect Oscar Niemeyer en zanger Caetano Veloso werden verbannen

Sinds 2008 is op de begane grond van de Estação Pinacoteca het Memorial da Resistência de São Paulo gevestigd. Naast een tentoonstelling (die eerder door het land is gereisd) zijn ook enkele gerestaureerde cellen en een kleine luchtplaats te bezoeken. Een sobere maar indrukwekkende plek. Het is tot nu toe één van de weinige herinneringen aan de Braziliaanse militaire dictatuur. Ik vind het boeiend om te zien dat Brazilië ook dit deel van de geschiedenis een fysieke plek begint te geven.

ps1 tijdens het schrijven van dit blog kwam ik dit nieuwsbericht tegen. De verslaafden waarin van Cracolandia worden opgevangen en behandeld. Goed nieuws, hoewel ook een koppeling wordt gemaakt met het aanstaande WK...

ps 2 Braziliaanse film The Year My Parents Went on Vacation speelt ook tijdens de militaire dictatuur. Deze film was 2007 ingezonden voor de Oscars.